KISACA LASTİK

lastiklerinizden daha yüksek performans alabilmeniz için bilinmesi gereken ayrıntıları lütfen dikkatlice okuyup mümkün olduğunca uygulamaya çalışın.

LASTİK NEDİR?
Üstün bir teknoloji ürünü olan lastik, aracın zeminle tek temas noktasıdır. Bu temas noktasının alanı, her lastik için bir kartpostal büyüklüğündedir. Lastik çeşitli işlevlerini yerine getirmek için, işte bu birkaç santimetre karelik alanla yetinmek zorundadır. Lastiğin en önemli işlevlerini ise şöyle sıralayabiliriz:
Taşımak: Aracı ve tüm yükünü taşımak, ama aynı zamanda kalkış ve fren anında ortaya çıkan büyük yük transferine mukavemet göstermek.
Aktarmak: Fren yapıldığında ve viraj alırken motorun gerekli gücünü aktarmak.
Yönlendirmek: Yolun durumu ve iklim şartları ne olursa olsun, aracı büyük bir emniyetle yönlendirmek.
Pürüzlerin etkisini azaltmak: Şoförün ve yolcuların konforunu sağlamak, aracın uzun ömürlü olması için yolun pürüzlerinin etkisini azaltmak.
Uzun ömürlü olmak: Performansını milyonlarca lastik devri boyunca en üst düzeyde tutmak için uzun ömürlü olmak.Lastiklerinizin bütün özelliklerinden en iyi şekilde faydalanmanız için bu broşürdeki bilgi ve önerileri dikkatlice okumanızı tavsiye ederiz.

Lastik aracın zeminle temas noktasıdır.

Bir lastik üzerindeki bilgiler nasıl okunur ?
1 ) “Bib”, aşınma göstergesinin yerini belirler. (Bibendum: Michelin’in sembolik lastik adamı)
2 ) Lastiğin deseni : MXV3A
3 ) Tescilli Marka
4 ) Lastiğin eni = l 85mm
5 ) Lastiğin serisi (H/S %55]
6 ) Lastik konstrüksiyonu: R (Radyal)
7 ) Jant çapı 15 inç
8 ) Lastik başına 487 kg 9) Hız kodu: (V= 240km/h) 10 ) Şambrelsiz lastik: Tubeless

l – Lastiğin değiştirilme zamanını gösteren “bibendum”
2-Lastiğin deseni (MXV3A)
3-marka – MICHELIN
4 – Lastiğin kesit genisjiği(l 95 mm)
5 – Lastiğin serisi (H/S Q/o55)
6 – Yapı (R: Radyal)’
7 – Jant çapı (15 inç)
8 – Yük endeksi (83)
9 – Hız kodu (V=240km/h)
10-Tubeless lastik

AZAMI HIZ KODLARI
M: 160 km/h Q: 160 km/h R: 170 km/h S: 180 km/h T: 190 km/h H: 210 km/h V: 240 km/h Z: 240 km/h üzerindeki hızlar W: 270 km/h Y: 300 km/h

UYGUN ŞİŞİRİN
Azami performans sağlamak ve kendi emniyetiniz için lastiklerinizi uygun şişirin.
Lastiklerinizin basıncını, stepneniz de dahil olmak üzere/ kontrol edin.Normal şartlar altında, lastiklerinizin basıncı düzenli olarak düşer.

Lastiklerinizin, basıncı onbeş günde bir, soğukken, yani, aracınızı kullandıktan en az bir saat veya düşük hızda iki üç kilometre kullandıktan sonra, kontrol edilmelidir.Araç seyir halindeyken, lastiklerin basıncı artar, bu nedenle kesinlikle, yeni durdurulmuş olan bir aracın lastiklerini indirmeyin. Sıcak lastiklerin basıncının, soğuk haldeki basınçtan en az 4 psi daha fazla olduğunu unutmayın.
Lastikleri fazla şişirmeniz gereken durumlar: Yüksek hızda uzun bir yol yapmanız gerekiyorsa veya aracınızın yükü fazlaysa, lastiklerinizin basıncını arttırmanızda yarar vardır.
Bunun için, araç üreticisinin tavsiye ettiği yüklü veya uzunyol basınçlarını kullanınız. Araç üreticisinin basınç tavsiyesini kapı içlerinde, bagaj kapağının içindeki etiketlerde veya aracın el kitabında bulabilirsiniz.

Yeterince şişirilmemiş lastikler: Yeterince şişirilmediklerinde lastiklerinizin kenarlarına normalden fazla yük biner; bu da lastik karkasının gereğinden fazla yorulmasına, darbelere karşı daha kırılgan olmasına, lastiklerin ısısının artmasına ve anormal bir aşınmaya neden olur.Bunun sonucu olarak, lastiklerinizin maruz kaldığı telafi edilmez zarar, anında veya daha sonra lastiğin patlamasına neden olur.
Her yolculuktan önce ve sonra, lastiklerinizin basıncını kontrol edin.Lastiklerin basıncı düştüğünde, nedenin bulunması ve gerekiyorsa lastiğin tamiri için muhakkak bir lastik tamircisine başvurulması gerekmektedir.
Sübap: Lastik için hayati önemi olan bu parça her yeni lastik değişiminde mutlaka değişmelidir.

Sübap kapağı:Görünürde lüzumsuz bir ayrıntı gibi görünüyorsa da, lastiğinizin hava kaçırmaması için çok önemli bir unsurdur. Lastiklerin her basınç kontrolünden sonra, temizlenerek yerine takılmalıdır.
Karavan veya tekne çeken araçlar…
Bu özel hallerde, römorkun aracın yükünü arttırdığı unutulmamalıdır. Dolayısıyla aracınızın arka lastiklerinin basıncının arttırılması gerekmektedir.Daha fazla bilgi için Michelin bayilerine başvurabilir, bu konudaki uzmanlığımıza güvenebilirsiniz.
ÖZEN GÖSTERİN,LASTİĞİNİZİN ÖMRÜ UZASIN
Lastikleriniz, performanslarından hiçbir şey kaybetmemeleri için, düzenli olarak ve her uzun yoldan önce muhakkak kontrol edilmelidir.Şu akıldan çıkarılmamalıdır ki, bakım, aracın genel durumu, kullanma tarzı ve yolların durumu, lastiklerin ömrünü büyük ölçüde etkiler.Belli bir hızdan itibaren ortaya çıkan titreşimleri önlemek için, balans ayarını bir uzman yapmalıdır, zira bu işlem, teknik bilgi ve özel cihazlar gerektirmektedir.

Lastiklerinizin aşınmasını ve ömrünü etkileyen faktörler:
Aracın özellikleri (ağırlık, güç, …), yolların güzergahı (düz, virajlı), yol kaplaması (düzgün satıh, bozuk satıh), aracın mekanik durumu (ön rot ayarı, arka rot ayarı, amortisör ve frenlerin durumu …), kullanma tarzı (ani kalkış,kazık fren, viraj alış hızı…), sürat (lastikler, düz yolda, 120 km/h’lik bir süratte, 70 km/h süratte olduğundan iki misli daha çok aşınırlar.),ortam sıcaklığı.Lastiklerin basıncı eğer gerekli düzeyde değilse, lastikler daha çabuk ve düzensiz şekilde aşınırlar. Bundan başka istek dışı meydana gelen darbeler de (kaldırıma vurma, yol üzerindeki çukurlar) aracın mekanik bazı aksam ayarının bozulmasına veya tahribatına neden olabileceği gibi lastiklerin içten hasar görmesine de neden olabilir; bu hasarın sonuçları, bazen çok sonra ortaya çıkabilir. Lastiklerinizin düzenli kontrol edilmesi sayesinde, hataları (anormal aşınma, basınç düşmesi…) belirleyebilir ve zamanında önlemini alabilirsiniz. Lastiğin kalitesini koruyabilmek için, en ufak bir şüpheniz olduğunda, sürüş konforunuz ve emniyetiniz için bir Michelin uzmanına danışın.

LASTİKLERİNİZİN AŞINMASINI YAKINDAN İZLEYİN.
Lastiklerinizin dişini (desenini) kontrol ederek aşınmalarını izleyebilirsiniz.Lastik deseni, özellikle ıslak zeminde çok önemli bir emniyet faktörüdür.Bütün lastiklerde l .6 mm kalınlığında bir aşınma göstergesi bulunur.Michelin lastiklerinde bu gösterge, lastiğin yan omuzunda bulunan Bib (Michelin’in lastik adamı) ile belirtilmiştir.Lastiklerinizin aşınma derecesini saptamak için bu göstergeye bakmanız yeterlidir. Lastikleriniz yasal aşınma sınırına gelmemiş olsalar bile, lastiğinizin su boşaltma hızı aşınma ile azalmış olacaktır.

AKILLI SECİM, HUZURLU SÜRÜŞ
Aracınızın orjinal lastikleri, onun performansını azami düzeye ulaştıracak şekilde seçilmiştir. Ama siz kullanma tarzınızı, iklim şartlarını, yolların durumu ve uzunluğunu göz önünde bulundurarak, başka bir seçim yapabilirsiniz. Ancak, her koşulda, size, kullanma şartlarınıza en uygun çözümü teklif edecek bir Michelin bayiine danışmanız menfaatinize olacaktır.
Lastik takma, değiştirme, rot ayarı, uzman işidir:
Yanlış takılmış veya değiştirilmiş bir lastik, hem kendi performansını azaltır, hem de sizin emniyetinizi tehlikeye sokar.

Bir lastiğin takılması ve balans ayarının yapılması profesyonel işidir.Özel durumlar ve geçici olarak kullanılan stepneler dişinde aynı aks üzerine monte edilen lastikler birbirinin aynı olmalıdır.Aracın yola iyi intibakı için, en yeni veya en az aşınmış lastikler, araç ister önden ister arkadan çekişli olsun, mutlakı arka dingile takılmalıdır. Patlama halinde gerekli muayenede sonra, bir lastik tamircisi, lastiğin tamirine karar vermelidi ve tamir için mutlaka mantar yama tabir edilen yama terci edilmelidir. Hiç bir zaman sıcak tamir ve fitilli tamir yaptırmayınız. Sübap ve iç lastiğin her müdahaleden sonra, değiştirilme: tavsiye edilir.Tubless bir lastiğe iç lastik konulması tavsiye edilmez.Çivili lastiklerin kullanımı değişik ülkelerde yönetmeliklerle düzenlenmiştir, bu lastikleri taktırmadan önce, ilgili yönetmelik hakkında bilgi edinmenizde yarar vardır.
Dikkat: “M+S” kar lastiklerinin sürat kapasitesi, aracın orijinal lastiklerinden daha düşük olabilir. Bu hallerde seyir sürati bu tahditlere uygun olarak düşürülmelidir.

İlerlemenin Sırrı Sürekli Yenilik.
1889 yılında Edouard Michelin, kendi adını taşıyan şirketin başına geçer.Çok az bir zaman sonra da, değiştirilebilen bisiklet lastiğinin patentini alır ve şirket bütün gücünü, lastik tekniğinin gelişmesine adar. Böylece, 1895 yılında, dünya tarihinde ilk defa, “l Eclair” (şimşek) adı verilen otomobil, şişirilebilen lastikli tekerler üzerinde yürütülür.
Paris – Bordeaux – Paris yarışına katılan bu otomobil, bu lastiğin o zamana kadar kullanılan dolgu lastikten çok daha iyi performans verdiğini ortaya koyar. 1898 yılında yaratılan Bibendum tiplemesi (Michelin ‘in sembolü lastik adam), araştırmadan yeniliğe, bisiklet lastiğinden, uçak lastiğine kadar bütün tekerlekli araçlarda lastik kullanımının öncülüğünü yapan şirketin sembolü olur. l 946 yılında, çelik gövdeli radyal lastik patentinin şirketçe alınması, dünya taşımacılığında yeni bir çığır açar.Böylece sürekli yenilenme ve ileri teknoloji sayesinde, Michelin, lastik piyasasında dünya lideri olur.

Bir araç ile zemin arasındaki tek ilişki lastiktir.
Bir otomobil lastiğinin zeminle temas alanı avuç içi büyüklüğündedir.
Yandaki resim lastiğin ağır yol şartlarında zeminle temasını göstermektedir
Arabanızın performansına uygun lastiği nasıl seçmelisiniz ?
• Lastiğin hız ve yük endeksi takılacağı aracın teknik özelliklerine göre belirlenir.
• Lastiğin ebadı, hız ve yük endeksleri, araç üreticisi firma tarafından en konforlu ve emniyetli kullanımı sağlamak amacına yönelik olarak belirlenmiştir.
• Hız endeksi yalnızca ulaşılması gereken hız sınırını değil, aynı zamanda aşağıdaki üç ana özelliği bir araya getiren direnç endeksine karşılık gelir.

PERFORMANS / SÜRÜŞ / EMNİYET

Lastiklerinizi ne zaman değiştirmelisiniz ?

ISLAK YOLDA TUTUŞ
110 km/s’te yeni Lastik 110 km/s’te 3 mm Kullandığınız lastiklerin diş derinliği l .6 mm’ye düştüğünde emniyetiniz için yeni lastiklerle değiştirmelisiniz.
•Yandaki resimde görüldüğü gibi yeni lastik, suyu gayet rahat bir şekilde boşaltırken, kullanılmış lastik suyu boşaltamadığından tehlikeli bir sürüş arzedecektir.

Neden her yeni lastikle beraber sübabın da değiştirilmesi şarttır?
– Sübap kullanılır.
– Subap eskir. ,
– 1 OOkm/s hızla 195/70×14 ebadmdaki lastiğin üzerinde l .7 kg’lık merkezkaç kuvvet uygular.
– Eğer subap uzun süredir kullanılıyorsa, lastiğe her müdahelede veya her lastik değişiminde yenilenir. Su geçİrmezlığıin sağlanması için bir subap kapağı Kullanılması şarttır.
Sübap/ lastiğin hava gecirmezliğini dolayısıyla uzun ömür ve emniyetini sağlar
• Kullanım esnasında subap merkezkaç kuvveti ve yorulma nedeniyle aşınır (Saatte 100 km hızla 195/70 R 14 ebadında tekerleğe takılan subap l .7 kg’lik dengesiz yük uygular)
• Tasarruf amacıyla yeni subap alınmaması durumunda, lastiğin uzun ömür ve emniyeti tehlikeye düşecektir.

Neden balans yapılır ?
TAŞIMAK YÖNLENDİRMEK HIZLANDIRMAK FRENLEMEK
Balans ayarı dönen parçaların düzensiz titreşimlerini önlemek amacıyla gereklidir.
Lastik ve dolayısıyla araç dengelenmediği takdirde:
• Sürüş konforunda azalma
• Lastiğin süspansiyon, direksiyon, dönüş unsurlarında bozulma meydana gelecektir.
Sürüş esnasında titreşimler hissedilmez. Araç tarafından bu titreşimler yok edilse dahi ön jantlarda olduğu gibi arka jantlarda da balanslarına çok önemlidir. Balanssızlık aracı kullanırken hissedilmese bile araca zarar veriyor olabilir. Bu nedenle hem ön hem arka lastiklere balans işlemi uygulanmalıdır.

Jantları iyi merkezlemek için ne yapmalısınız ?

BIJONLARI SIKARKEN TORKMETRE KULLANMALIDIR
Jantlar araca takılırken bijonlar gereğinden fazla sıkılmamalı ve torkmetre kullanılmalıdır.
Bijonlarm dengeli sıkılması:
•Jant ve aksların yıpranmasını önleyecektir.
• Tüm bijonların eşit oranda sıkıştırılmasını sağlayacaktır.
• Lastiğin çıkarılmasını kolaylaştıracaktır.

Lastik hava basıncı neden ve nasıl kontrol edilmelidir ?
Eğer lastik olması gerektiğinden %20 eksik şişirilirse, lastik ömrü aşağı yukarı %30 oranında azalır.
Doğru basınç, lastiğin uzun ömür ve emniyetin sağlayan en önemli faktördür. Basınç, lastik soğuk iken kontrol edilmelidir. Lastik sıcak iken basınç kontrolü yapılırsa, tavsiye edilen basınç oranına en az 4 psi ilave edilmelidir. Lastik basınçları düzenli olarak kontrol edilmelidir (en az onbeş günde bir)
Lastik hava basınç düşüklüğü aşağıdakilerle açıklanabililir
• Kullanımdan ötürü lastik havasının doğal olarak düşmesi
• Hava sıcaklığındaki değişmeler.
• Yabancı bir cismin (çivi vb) lastiğe batması sonucu. Tubless lastiklerde çivi lastikten çıkmadığı sürece lastiği havası tamamen boşaltmaz. Ancak lastiğin hareketinde dolayı çivi yerinde kalsa bile hava kaçırır.

Lastik hava basıncı nasıl ayarlanmalıdır ?
Lastik şişirme basıncı aracın kullanımına bağlıdır.
Tavsiye edilen basınç, araçtan araca farklılık gösterebilir. Her koşulda araç üreticisinin tavsiyesine uyunuz. Karavan, römork ve tekne taşıyıcı gibi çekilen araçların lastiklerine özel basınç uygulanmalıdır.
Neden yeni ve az kullanılmış lastikler arkaya takılmalıdır ?

DEĞİŞME VAKTİ GELMİŞ
Ani frenleme, keskin virajları dönme ve özellikle kaygan yüzeyler gibi zor durumlarda yol hakimiyetini sağlayabilmek için yeni veya az kullanılmış lastikler mutlaka arka dingile takılmalıdır.
Resim l: Çoğu araçlar önden çekişlidir. Yani ön lastikler arka lastiklere nazaran daha hızlı aşınır. Sürücüler genelde öne daha az tutunan lastiğe alışkındır.
Resim 2: Yeni lastikler öne takılırsa
1 ) Aracın hareketleri farklılaşacak, kullanıcı adaptasyon güçlüğü çekecektir. Aracın yol tutuşu tersine dönecektir
2 ) Kayan bir yolda, önce kontrol edilemeyen aksta, yani arka taraftaki tutuş gücü azalacaktır.
Resim 3: Yeni lastikler arkaya takılırsa:
1 ) Araç hareketleri, sürücünün alışkın olduğu normal haline dönecektir (Yol tutuşu eskisinden daha fazla oranda sağlanacaktır)
2 ) Sürücünün kontrol edemediği arka dingil lastiklerinin yol tutuş kabiliyeti artar. Eğer lastikler kısmen yeniyse yerlerinde bırakılmalıdır.
• Eğer lastikler kısmen yeniyse yerlerinde bırakılmalıdır.

Araç geometrisi neden iyi ayarlanmalıdır ?
Negatif kamber Pozitif kamber
Dönen aksamın geometrik bozukluğu lastiklerin çabuk aşınmasına/ hatta yol üzerindeki hareketlerinin bozulmasına ve araç emniyetinin azalmasına sebep olacaktır. Lastik paralelliği sistematik olarak kontrol edilmelidir.
Bu nedenle aracınızı düzenli olarak bir rot ayar servisinde kontrol ettiriniz.

Lastik tamiri bir profesyonelin işidir.

Her türlü delinmede lastiğin tamir edilebilmesi için janttan sökülmesi gerekmektedir.

• Lastikteki bazı delinmeler yalnız içeriden görülebilir
• Yukarıdaki iki şekil kullanıcıya gösterilerek izah edilmelidir.
• Lastiğin aşınma derecesine bakarak tamirin gerekliliğine karar verilmelidir.
• Teknik açıdan doğru yamalar